KAN PATOLOJİSİ
Kan hücreler ve plazmadan oluşan özelleşmiş bir bağ doku tipidir. Bu elemanlar, kan, antikoagulan
(pıhtılaştırmayı engelleyen) içeren bir tüp içerisinde toplayıp santrifuj edildiğinde ayrılabilir. Sedimente
edilmiş eritrositler (kırmızı kan hücreleri) kan hacminin yaklaşık %45 ‘ini oluşturur. Eritrosit seviyesinin
hemen üzerinde bulunan beyaz gri renkli örtü (bufty coat) tabakası lökositleri (beyaz kan hücreleri) ve
trombositleri içerir. Altta kırmızı kan hücrelerinin bulunduğu, üst kısımdaki şeffaf sıvıya plazma denir.
Plazma, kanın sıvı bileşenidir. Plazma tuzlar ve organik bileşenlerden (aminoasit, lipitler, vitaminler,
proteinler ve hormonlan içeren) oluşur. Antikoagulanların yokluğunda, kanın hücresel elemanları, plazma
proteinleri ile birlikte (çogunlukla fibrinojen), test tüpünde bir pıhtı oluşturur. Pıhtının sıvı kısmına serum
denir ve özellikle fibrinojen içermez.
Eritrositler kırmızı kan hücreleri (Yunancada erythros, kırmızı; kytos, hücre) çekirdek içermeyen,
bikonkav şekilli hücrelerdir. Kırmızı kan hücreleri organellerden yoksundur ve hemoglobin, glikolitik enzimler
içeren plazma membranından oluşur.
Kan analizlerinin sonuçlarını anlayabilmek için aşağıda bazı kavramların açıklamaları yapılmıştır.
RBC: Red Blood Cells (Kırmızı kan hücrelerinin–eritrosit- sayısı
Bunlar oksijen taşıyan hücrelerdir. Ağır egzersiz ve yüksek rakımda sayıları artarken düşük olması
kansızlık (anemi) veya kan kaybını gösterir. Ayrıca hemolize neden olan bazı ilaçlar da eritrosit sayısını
azaltabilir.
-HGB:Hemoglobin(HB)
Kandaki toplam hemoglobin miktarını gösterir. Anemi, kan kaybı, polistemi (eritrosit sayısının
normalden fazla olması) v.b. durumların değerlendirilmesinde kullanılır. Polistemi, egzersiz ve yüksek rakım
hemoglobin miktarını artırırken anemi ise hemoglobin miktarını azaltır.
-HCT:Hematokrit
Kandaki total hücre volümünün tüm kana oranıdır . Bir başka ifadeyle kanın şekilli elemanlarının
tüm kana oranıdır. Anemi ve kan kaybı gibi durumlarda miktarı azalır. Buna karşılık vücut su kaybederse
(kusma v.b.) ya da yüksek rakımda hematokrit miktarı artar.
-MCV: Ortalama Eritrosit Hacmi: (mean corpuscular volume)
Ortalama eritrosit Hacmi (MCV) ve ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu anemi tanısında
klinik olarak çok önemlidir. MCV değeri kan sayım cihazlarında elektronik olarak hesaplanabildiği gibi
aşağıdaki formülle de hesaplanabilir.